በሊቢያ እገታ ሥር ያለችው ኢትዮጵያዊት ሁኔታ እና የሱዳን ስደተኛ ሴቶች ስቃይ…… Leave a comment

ድንበሩን እንዳቋረጡ በሕገወጥ አዘዋዋሪዎች ቁጥጥር ስር በሚገኝ መጋዘን ውስጥ እንዲኖሩ መደረጉን ትገልጻለች። ሰዎቹ በግብፅ ድንበር ላይ ለሕገወጥ አዘዋዋሪዎች በቅድሚያ የሚከፈል ገንዘብ ቢፈልጉም በጊዜ ማግኝት አልተቻለም።

ቤተሰቧ በመጋዘኑ ውስጥ ለሁለት ወራት ያህል አሳልፏል። በአንድ ወቅት ደግሞ ሳልማ ከባለቤቷ ተለይታ ወደ ሴቶች እና ህጻናት ክፍል ተወሰደች። በክፍሉ ውስጥ እሷ እና ሁለቱ ታላላቅ ልጆቿ ገንዘቡን እንዲከፍሉ የተለያዩ ጥቃቶች ይደርስባቸው እንደነበር ትናገራለች።

“ግርፊያቸው በሰውነታችን ላይ ጠባሳ ትቶ ነበር። ሴት ልጄን ይደበድቡ እና እያየሁኝ የወንድ ልጄን እጆች ምድጃ ውስጥ ይከቱ ነበር።”

“አንዳንድ ጊዜ ሁላችንም አብረን እንድንሞት እመኝ ነበር። ሌላ መውጫ መንገድ አላስብም ነበር።”

ልጆቿ ባጋጠማቸው ነገር ተጎድተው እንደነበር ሳልማ ተናግራ፤ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በራስ የመተማመን ስሜት አጥተዋል ስትል ድምጿን ዝቅ አድርጋ ቀጠለች።

“ወደ የተለየ ክፍል ይወስዱኝ ነበር። ‘ወደ መደፈሪያ ክፍል’ በመውሰድ በየጊዜው የተለያዩ ወንዶች ጋር ይወስዱኝ ነበር። ከእነርሱ የአንዱን ልጅ አረገዝኩኝ” ብላለች።

በግብፅ ከምትገኝ ጓደኛዋ በኩል የተወሰነ ገንዘብ በማሰባሰቧ አዘዋዋሪዎች ቤተሰቡን ለቀቁ።

ጽንሱን ለማቋረጥ በጣም እንደረፈደ ሐኪም ነገራት። ባለቤቷ ማርገዟን ሲያውቅ እሷን እና ልጆቹን ጥሎ ጠፋ። ይህም መተኛ ቦታ እንዲያጡ፤ ከቆሻሻ መጣያ የተረፈውን እንዲበሉ እና መንገድ ላይ እየለመኑ ለመኖር አስገደዳቸው።

በሊቢያ ሰሜናዊ ምዕራብ በሚገኝ እርሻ ውስጥ ለጥቂት ጊዜ መቆየት ቢችሉም ቀኑን ሙሉ በትንሽ ምግብ ለማሳለፍ ተገደዱ። በአቅራቢያው ካለ ጉድጓድ የተበከለ ውሃ በመጠጣት ጥማቸውን ለመቁረጥ ቻሉ።

“(ታላቁ) ልጄ ቃል በቃል በረሃብ ልሞት ነው ሲል መስማቴ ልቤን ሰብሮታል” ሰትል ሳልማ ገለጸች።

“በጣም ርቦታል። እኔ ግን ምንም የለኝም። እሱን ለመመገብ ጡቶቼ እንኳ በቂ ወተት የላቸውም።”

በ40ዎቹ አጋማሽ ላይ የምትገኘው ሱዳናዊቷ ጀሚላም በሊቢያ የተሻለ ሕይወት እንደሚጠብቃቸው በሱዳን ማኅበረሰብ ዘንድ የሚወራውን ነበር የምትጠብቀው።

በአውሮፓውያኑ 2014 በሱዳን ምዕራባዊ ዳርፉር አካባቢ የተፈጠረውን አለመረጋጋት ሸሽታ በግብፅ ለዓመታትን ካሳለፈች በኋላ በ2023 ወደ ሊቢያ አቀናች። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ሴት ልጆቿ በተደጋጋሚ ተደፍረዋል። ለመጀመሪያ ጊዜ የተደፈሩት በ19 እና 20 ዓመታቸው ነበር።

“በታመምኩበት ወቅት ለጽዳት ሥራ ላኳቸው። ማታ በአፈር እና በደም ተሸፍነው ይመለሱ ነበር። ራሳቸው እስኪስቱ ድረስ አራት ሰዎች ደፈሯቸው” ስትል ለቢቢሲ ተናግራለች።

ጀሚላም ከእሷ በጣም በሚያንስ እና ቤቱን እንድታጸዳለት በጠየቃት ሰው ተደፍራ ለሳምንታት ታስራ እንደነበር ተናግራለች።

“አስጸያፊ ጥቁር” ይለኝ ነበር። ደፈሮኝ “ሴቶች የተፈጠሩት ለዚህ ነው” እንዳላት ታስታውሳለች።

“እዚህ ያሉ ልጆች እንኳን ለእኛ ክፉ ናቸው። እንደ አውሬ አድርገው ይቆጥሩናል። ጥቁር እና አፍሪካዊ በመሆናችን ይሰድቡናል። እነሱ ራሳቸው አፍሪካውያን አይደሉምን?” ጀሚላ ትጠይቃለች።

ሴት ልጆቿ ለመጀመሪያ ጊዜ ሲደፈሩ ጀሚላ ሆስፒታል ወስዳቸው ጉዳዩንም ለፖሊስ አሳወቃለች። የፖሊስ መኮንኑ ስደተኛ መሆናቸውን ሲያውቅ ግን ጀሚላ ክሱን እንድተተው ካልሆነ ግን ልትታሰር እንደምትችል አስጠንቅቋቋታል። ይህ የሆነው በምዕራብ ሊቢያ ነበር።

ሊቢያ የ1951 የስደተኞች ስምምነትን ወይም የ1967 የስደተኞች ፕሮቶኮል አልፈረመችም። ስደተኞችን እና ጥገኝነት ጠያቂዎችንም “ሕገወጥ ስደተኞች” አድርጋ ትቆጥራለች።

አገሪቱ ለሁለት የተከፈለች ሲሆን፣ ሁለቱም ክፍል በተለያየ መንግሥት ይመራሉ። በምሥራቅ ያሉ ስደተኞች ሳይታሰሩ ቅሬታዎችን ማቅረብ እና የጤና አገልግሎትን በቀላሉ ማግኘት ስለሚችሉ ሁኔታው ቀለለ ያለ ነው ሲል የሰብአዊ መብት ተሟጋች ድርጅት የሆነው ሊቢያ ክራይምስ ዎች ገልጿል።

በሕገወጥ አዘዋዋሪዎች በሚተዳደሩ መደበኛ ባልሆኑ ተቋማት ውስጥ ወሲባዊ ጥቃት የተለመደ ቢሆንም፤ በሊቢያ በተለይም በምዕራብ በሚገኙ መንግሥታዊ የማቆያ ማዕከላትም ጥቃት እየተፈጸመ መሆኑን የሚያሳይ ማስረጃ አለ።

ልጆቿን ለመመገብ ፕላስቲክ ከቆሻሻ መጣያ የምትሰበስበው ሱዳናዊቷ ሃና በምዕራብ ሊቢያ ታፍና ወደ ጫካ ከተወሰደች በኋላ መሳሪያ በታጠቁ ወንዶች እንደተደፈረች ተናግራለች።

በማግስቱ በመንግሥት የገንዘብ ድጋፍ በሚደረግለት ስታቢሊቲ ሰፖርት (ኤስኤስኤ) ወደ ተባለ ተቋም ወሰዷት። ለምን እንደታሰረች ግን ለሃናን የገለጸላት የለም።

“ወጣቶች እና ወንዶች እያየሁ ተደብድበው ልብሳቸውን ሙሉ በሙሉ እንዲያወልቁ ተገድደዋል” ስትል ሃናን ለቢቢሲ ተናግራለች።

“ለቀናት እዚያ ነበርኩ። ባዶው ወለል ላይ ተኝቻለሁ። ጭንቅላቴን የማሳርፈው በፕላስቲክ ስሊፐርቼ ላይ ነበር። ከሰዓታት ልመና በኋላ ወደ መጸዳጃ ቤት እንድሄድ ፈቀዱልኝ። ጭንቅላቴ ላይ በተደጋጋሚ ተደብድቤያለሁ።”

የሌሎች አፍሪካ ሀገራት ስደተኞች በሊቢያ በደል እንደሚደርስባቸው ከዚህ ቀደም በርካታ ሪፖርቶች ቀርበዋል። ቢቢሲ ካነጋገራቸው ሴቶች አንዳቸውም ወደ አውሮፓ ለመጓዝ ባያቅዱም ሊቢያ ወደዚያ ለመሻገር ቁልፍ መንገድ ናት።

በ2022 አምነስቲ ኢንተርናሽናል “በዓለም አቀፍ ሕግ ሕገወጥ ግድያ፣ የዘፈቀደ እስራት፣ ጣልቃ ገብነት እና በስደተኞች የዘፈቀደ እስር፣ ማሰቃየት፣ የግዳጅ ሥራ እና ሌሎች አስደንጋጭ የሰብአዊ መብት ጥሰቶች እንዲሁም ወንጀሎች” ኤስኤስኤ በተባለው ቡድን ላይ ክስ አቅርቧል።

በዋና ከተማዋ ትሪፖሊ የሚገኘው የአገር ውስጥ ጉዳይ ሚኒስቴር ባለሥልጣናት ለአምነስቲ በሰጡት ምላሽ ሚኒስቴሩ በኤስኤስኤ ላይ ምንም ዓይነት ቁጥጥር እንደሌለው አስታውቋል። ተቋሙ ተጠሪነቱ ለጠቅላይ ሚኒስትር አብዱል ሃሚድ ዲቤህ ሲሆን፣ ጽህፈት ቤቱ ለቢቢሲ ጥያቄዎች ምላሽ አልሰጠም።

የሊቢያ ክራይምስ ዎች ለቢቢሲ እንደተናገረው ከሆነ በስደተኞች ላይ ስልታዊ የሆነ የፆታ ጥቃት በትሪፖሊ የሚገኘውን አቡ ሳሊም እስር ቤትን ጨምሮ በኦፊሴላዊ የስደተኞች ማቆያ ማዕከላት ጭምር ይፈጸማል።

ድንበር የለሽ የሐኪሞች ቡድን (ኤምኤስኤፍ) በ2023 ባወጣው ሪፖርት በአቡ ሳሊም ውስጥ “የወሲብ እና አካላዊ ጥቃት ሪፖርቶች ቁጥር እየጨመረ ነው። ይህም ስልታዊ በሆነ መንገድ ማራቆትን እና የሰውነት አካልን ፍተሻን እንዲሁም መደፈርን ይጨምራል” ብሏል።

የአገር ውስጥ ጉዳይ ሚኒስትር እና በትሪፖሊ የሚገኘው ሕገወጥ ስደትን ለመዋጋት የተቋቋመው መምሪያ ለቢቢሲ ጥያቄ ምላሽ አልሰጡም።

ሳልማ አሁን እርሻውን ለቃ በአቅራቢያው ወደ ሚገኝ ሌላ ቤተሰብ ጋር ብትሄድም እሷ እና ቤተሰቧ አሁንም የመፈናቀል እና እንግልት ዛቻ ይደርስባቸዋል።

በደረሰባት ነገር ወደ ቤቷ መመለስ እንደማትችል ትናገራለች።

“ቤተሰቡን አሳፍሬአለሁ ይላሉ። አስከሬኔን እንኳ ስለመቀበላቸው እርግጠኛ አይደለሁም” ስትል ገልጻለች።

በድህረ ገጻችን ኢትዮ አማዞን በመግባት የሚፈልጉትን እቃ ማዘዝ  ብቻ  ሳይሆን የርስዎንም እቃዎች መሸጥ እንደሚችሉ ስናሳውቅዎት በደስታ ነው ። ለማስታወቂያ ወይንም ለመግቢያ ምንም ክፍያ አይጠበቅብዎትም፤  ለተጨማሪ መረጃ   ድህረ ገጻችንን ይጎብ/ኙ። https://ethio-amazon.com/

ለበለጠ መረጃ ሊንኩን በመንካት የቴሌግራም ግሩፓችንን ይቀላቀሉ!https://t.me/ethioamazon

ምንጭ፡– (ቢቢሲ)